Η επίδραση στην κλιματική αλλαγή ενός προϊόντος υπολογίζεται με βάση το ανθρακικό αποτύπωμα. Όσο χαμηλότερο το ανθρακικό αποτύπωμα τόσο πιο φιλικό το προϊόν για το περιβάλλον. Στο παρακάτω διάγραμμα αποτυπώνονται τα αποτελέσματα μιας συγκριτικής ανάλυσης του ανθρακικού αποτυπώματος 20 διαφορετικών τροφίμων σε όλα τα στάδια παραγωγής και κατανάλωσης. Πρωταθλήτρια μεταξύ των τροφίμων η φακή, με τη χαμηλότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση (40 φορές μικρότερη από την αντίστοιχη του αρνιού). Εξίσου καλά “τερματίζει” το φασόλι, που κατατάσσεται τέταρτο στην ίδια μελέτη ομοίως με πολύ χαμηλό αποτύπωμα. Η συγκριτική αυτή μελέτη δείχνει πόσο μικρή είναι η επίδραση των οσπρίων στην κλιματική αλλαγή, μεταξύ άλλων φυτικών και ζωικών τροφίμων.
Πηγή: Environmental Working Group “Meat Eater’s Guide” Απόδοση στα ελληνικά: Χρήστος Καρατζάς
Το μεγαλύτερο πρόβλημα από την άσκηση της γεωργίας, όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, είναι η χρήση των νιτρικών λιπασμάτων. Τα λιπάσματα αυτά δίνουν στα φυτά το απαραίτητο άζωτο για την ανάπτυξή τους αλλά η περίσσεια των λιπασμάτων στο έδαφος παράγει ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, το υποξείδιο του αζώτου, που έχει σχεδόν 300 φορές ισχυρότερη επίδραση από το διοξείδιο του άνθρακα.
Αντίθετα με τα υπόλοιπα φυτά, που χρειάζονται τα νιτρικά λιπάσματα για να δώσουν ικανοποιητικές αποδόσεις, τα όσπρια ανήκουν στα λεγόμενα ψυχανθή και μπορούν να προσλάβουν άζωτο απευθείας από την ατμόσφαιρα, χάρη στη συνεργασία τους με εξειδικευμένους αζωτοδεσμευτικούς μικροοργανισμούς που “κατοικούν” στις ρίζες τους. Αποτέλεσμα της ιδιότητας αυτής είναι ότι στα περισσότερα όσπρια δεν χρησιμοποιούνται σχεδόν καθόλου νιτρικά λιπάσματα που, εκτός του υποξειδίου του αζώτου, η βιομηχανική παραγωγή τους απαιτεί μεγάλες ποσότητες ενέργειας και επιβαρύνει περαιτέρω το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Σε μια συγκριτική ανάλυση μεταξύ δημητριακών και ψυχανθών, το “μικρό” ρεβίθι έδειξε ότι έχει μακράν τις μικρότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, λαμβάνοντας υπόψη τις ποσότητες νιτρικών λιπασμάτων που συνήθως δέχονται οι συγκρινόμενες καλλιέργειες6.
6 Jensen, E.S., Peoples, M., Boddey. R.M., Gresshoff, P.M., Hauggard-Nielsen, H., Alves, B.J.R., Morrison, M,J., 2011. Legumes for the mitigation of climate change and the provision of feedstock for biofuels and biorefineries. A review. Agronomy for Sustainable Development. 32, 329-364
Μελέτη/Έρευνα: Χρήστος Καρατζάς, Γεωπόνος, MSc στη Βιώσιμη Ανάπτυξη
